Jaki wybrać kolegan na zmarszczki, a jaki kolagen na stawy? Te wielokrotnie pojawiające się na forach pytania nurtują wiele osób, które zainteresowane są suplementacją w celu poprawy kondycji skóry, włosów, paznokci, czy stawów. Istnieje szeroki wybór różnych form i źródeł kolagenu na rynku, co może być przytłaczające. Aby dokonać właściwego wyboru, warto zrozumieć kluczowe aspekty związane z różnymi typami kolagenu, takimi jak kolagen rybi i wołowy, oraz formami suplementów, takimi jak tabletki, płyny i proszki. W tym artykule przyjrzymy się temu, jakie są różnice między poszczególnymi typami kolagenu, jakie są zalety i wady kolagenu pochodzenia rybiego i wołowego, oraz jakie są różnice między różnymi formami suplementów z kolagenem. Dzięki tym informacjom będziesz miał(a) solidną podstawę do podjęcia świadomej decyzji dotyczącej wyboru najodpowiedniejszego preparatu z kolagenem, który spełni Twoje indywidualne potrzeby.

Z tego artykułu dowiesz się m.in.:

• Co zakłóca proces wytwarzania kolagenu?
• Jaki kolagen wybrać na zmarszczki?
• Co to jest hydrolizacja kolagenu i dlaczego jest taka ważna?
• Czym się różni kolagen rybi od wołowego? Który jest lepszy?

Co to jest kolagen?

Kolagen to kluczowe białko występujące w naszym organizmie – stanowi 1/3 produkowanych przez nasz organizm protein [1]. Składa się z łańcuchów aminokwasów, które są spoiwem łączącym komórki skóry, stawów, włosów i paznokci. Odpowiedni poziom naturalnego kolagenu sprawia, że nasza skóra jest napięta i jędrna, paznokcie są mocne i grube, włosy nie łamią się, stawy pracują prawidłowo, mięśnie mają odpowiednią elastyczność, tkanki regenerują się po skaleczeniach, urazach i operacjach.

Kolagen i suplementacja – czy warto go przyjmować?

Zdecydowanie warto. W młodym i zdrowym organizmie kolagen ulega regularnej wymianie (ok.3 kilogramami rocznie). W tym procesie syntezy włókien kolagenu biorą udział estrogeny, insulina i hormony tarczycy. Niestety z wiekiem produkcja naturalnego kolagenu zanika.

Po przekroczeniu 50. roku życia dochodzi do skokowego spadku produkcji kolagenu, a po osiągnięciu 60. roku życia organizm przestaje syntetyzować to białko.

Czynniki, które zakłócają proces biosyntezy kolagenu:

• menopauza,
• obciążenia mechaniczne,
• zmiany hormonalne,
• palenie, spożywanie alkoholu oraz słodkiej, przetworzonej żywności,
• niektóre choroby autoimmunologiczne (RZS, toczeń),
• wzmożona aktywność fizyczna / uprawianie sportów ekstremalnych,
• nadmierna ekspozycja na promienie UV, na wysokie lub niskie temperatury,
• dieta uboga w witaminy (A,C,E) i minerały (miedź), które wspomagają naturalną odbudowę kolagenu.

Objawy niedoboru kolagenu lub spowolnionej syntezy włókien kolagenowych:

• pojawienie się zmarszczek i bruzd, obniżona jędrność skóry,
• przesuszona i cienka skóra,
• wypadanie włosów,
• kruche, łamliwe włosy
• osłabienie i sztywność stawów
• pogorszenie kondycji paznokci.

Prowadzonych jest wiele badań nad wpływem systematycznego stosowania preparatów z łatwo przyswajalnym kolagenem na poprawę wyglądu skóry, włosów i paznokci, a także na regenerację chrząstek stawowych.[3]

Na rynku dostępnych jest jednak wiele preparatów z kolagenem, w rozmaitych formach - do picia, w tabletkach, w proszku, w kapsułkach, w shotach, liofilizowany, hydrolizowany. Kolagen może mieć też różne pochodzenie – tzw. morskie lub zwierzęce. Czy warto postawić na kolagen pozyskiwany z ryb czy pozyskiwany z kości i skóry zwierząt? Jaka jest różnica między kolagenem typu I., II. i III. — czymś, co wiele marek suplementów reklamuje na etykiecie? A co to jest kolagen hydrolizowany i hydrolizat kolagenu?

Wybór rodzaju kolagenu - który typ jest najczęściej spotykany w suplementach?

Dotychczas naukowcy opisali ok. 28 różnych typów kolagenu. Najczęściej występującymi i najlepiej  zbadanymi są jednak typy I., II. i III. Znajdują one zastosowanie w wielu suplementach, a ich obecność wiąże się z różnymi strukturami w organizmie, takimi jak skóra, kości, stawy i ścięgna.

Typ I. jest najbardziej powszechnym typem kolagenu w organizmie człowieka (stanowi 90% kolagenu w ludzkim ciele). Występuje głównie w skórze, kościach, ścięgnach i więzadłach. Jego obecność wiąże się z takimi strukturami jak skóra, włosy, paznokcie, a także kości i stawy. Suplementy diety zawierające kolagen typu I. są często wybierane przez osoby pragnące zadbać o wygląd skóry, włosów i paznokci, a także przez tych, którzy chcą wspomóc kondycję swoich kości i stawów. Niektóre preparaty mogą zawierać mieszankę kolagenu typu I. i III.

Typ II. jest głównym składnikiem chrząstki stawowej. Suplementy z tym rodzajem kolagenu są często wybierane przez osoby zainteresowane optymalnym stanem swoich stawów.

Typ III. jest obecny w skórze, naczyniach krwionośnych i narządach wewnętrznych. Jego obecność jest związana z elastycznością i wytrzymałością tkanek. Kolagen typu III jest często wybierany przez osoby pragnące dbać o elastyczność skóry i prawidłową kondycję naczyń krwionośnych.

Najlepszy kolagen naturalny na cerę i zmarszczki

Przy wyborze suplementu diety z kolagenem, typ, który powinnaś wybrać, zależy od twojego celu i potrzeb.

Podczas gdy w stawach króluje kolagen typu II., a w naczyniach krwionośnych przeważa typ III., który wpływa na ich elastyczność, to właścnie kolagen typu I. jest najbardziej charakterystyczny dla tkanek skórnych.

Pamiętaj jednak, że suplementy diety nie zastąpią zrównoważonej diety i zdrowego trybu życia.

Kolagen rybi czy wołowy?

Suplementację którym kolagenem warto stosować? Zarówno popijanie bulionu kostnego, jak i jedzenie dorsza na obiad przyniesie korzyści płynące z dostarczania do organizmu kolagenu. Dlaczego? Kolagen, niezależnie od źródła, ma potrójną helisę składającą się z trzech łańcuchów polipeptydowych. Kolagen z różnych źródeł (pochodzący od krowy, kurczaka, z ryb) może mieć nieco różne stężenia i proporcje poszczególnych aminokwasów, ale ogólna struktura jest dość podobna. Co więcej, kiedy spożywamy kolagen, czy to w postaci pokarmów bogatych w to białko czy suplementów diety, orgaznim trawi kolagen rozkładając go na mniejsze fragmenty - peptydy oraz pojedyncze aminokwasy. To one są wchłaniane z jelita cienkiego do naszego krwioobiegu. Po wchłonięciu, aminokwasy i peptydy mogą zostać wykorzystaane do wielu celów, w tym do produkcji nowych białek, takich jak kolagen.

Mimo to istnieją zalety i wady kolagenu morskiego i wołowego. Wybór między nimi zależy od indywidualnych potrzeb i preferencji.

Zalety kolagenu rybiego:

• Biodostępność: Cząsteczki kolagenu rybiego są mniejsze od cząsteczek kolagenu wołowego, co może ułatwiać ich wchłanianie. Należy jednak pamiętać, że najistotniejszym czynnikiem, który czyni kolagen najlepiej przyswajalnym jest hydrolizacja. Hydrolizacji może zostać poddany zarówno kolagen rybi, jak i wołowy. Warto zwrócić uwagę, czy kolagen zawarty w wybranym preparacie to kolagen hydrolizowany.
• Koncentracja kolagenu typu I.: Kolagen rybi jest bogaty w kolagen typu I., który jest najczęściej występującym kolagenem w ciele ludzkim.
• Zrównoważone źródło: Kolagen rybi jest często pozyskiwany z odpadów z przemysłu rybnego, co czyni go relatywnie zrównoważonym środowiskowo wyborem.
• Alternatywa dla osób z alergiami: Dla osób uczulonych na bydło, kurczaki lub wieprzowinę, kolagen rybi może być lepszą opcją.

Kolagen, niezależnie od źródła, dostarcza organizmowi wartościowego białka, choć stężenia aminokwasów mogą się różnić. Kolagen wołowy charakteryzuje się zrównoważoną kompozycją typów kolagenu (I., II., III.), odpornością na wysokie temperatury i mniejszym ryzykiem zawierania metali ciężkich, podczas gdy kolagen rybi wyróżnia się małą, wysoko biodostępną cząsteczką, koncentracją kolagenu typu I. oraz jest dobrym wyborem dla osób z alergiami na wieprzowinę, bydło lub kurczaki.

Co to jest kolagen hydrolizowany?Jak hydrolizacja zwiększa przyswajalność kolagenu?

Kolagen hydrolizowany to taki, który został poddany działaniu temperatury (powyżej 40°C), a potem: enzymów proteolitycznych. W wyniku tego procesu, kolagen redukowany jest do trzech aminokwasów (które tworzą krótki łańcuch). W wyniku hydrolizacji, czyli rozbicia kolagenu na mniejsze cząsteczki (peptydy), kolagen zyskuje lepsze właściwości przeciwutleniające, przeciwdrobnoustrojowe i zwiększa swoją biodostępność.

Co to znaczy, że kolagen hydrolizowany jest bardziej biodostępny? Oznacza to, że więcej kolagenu jest wchłaniane przez organizm. Bez procesu hydrolizy, kolagen w swojej pierwotnej formie jest trudniejszy do przyswojenia.

Oczywiście, różne czynniki mogą wpływać na przyswajalność kolagenu, w tym indywidualne różnice w zdolnościach trawienia i metabolizmie. Dlatego zawsze jest najlepiej skonsultować się z lekarzem lub dietetykiem przed rozpoczęciem suplementacji kolagenem.

Postacie kolagenu – proszek,  tabletki czy płyn? Którą wybrać?

Wybór formy preparatu z kolagenem zależy głównie od Twoich preferencji i wygody. Oto kilka informacji na temat różnych form preparatów kolagenowych:

Tabletki:

• Tabletki z kolagenem są wygodne w stosowaniu, ponieważ mają określoną dawkę kolagenu, którą można łatwo zażyć.
• Jednak niektóre osoby mogą mieć trudności z połykaniem tabletek.
• Przed zakupem tabletek z kolagenem warto sprawdzić, czy mają one odpowiednią ilość kolagenu, a także czy zawierają inne składniki, które mogą wspomagać wchłanianie i syntezę endogennego kolagenu, takie jak witamina C. To bardzo ważne!

Proszek:

• Preparaty z kolagenem w postaci proszku można dodawać do różnych napojów i potraw, takich jak smoothie, koktajle, jogurty czy zupy.
• Proszek z kolagenem daje Ci większą elastyczność w dostosowaniu ilości do swoich preferencji.
• Warto jednak sprawdzić, czy proszek zawiera czysty kolagen - bez dodatków lub sztucznych substancji.

Nie ma jednoznacznej odpowiedzi na to, która forma preparatu z kolagenem będzie najlepsza, ponieważ zależy to od Twoich indywidualnych preferencji. Ważne jest również wybieranie produktów od renomowanych producentów i zapoznanie się z etykietą, aby upewnić się, że produkt zawiera odpowiednią ilość kolagenu i jest wolny od niepożądanych dodatków. Jeśli masz wątpliwości, zawsze warto skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą, którzy mogą doradzić Ci najodpowiedniejszą formę preparatu z kolagenem dla Twoich potrzeb.

Kolageny wzbogacone o dodatkowe składniki aktywne

Jak zyskać podwójnie? Jeśli preparat z kolagenem do picia, oprócz kolagenu, zawiera znaczną ilość witaminy C, kwas hialuronowy, biotynę, cynk, niacynę oraz ekstrakty roślinne, otrzymujesz kompleksowy produkt, który przyczyni się do zwiększenia produkcji kolagenu endogennego (naturalnie produkowanego przez nasz organizm).

• Kwas hialuronowy: Jest to naturalnie występujący składnik skóry, który przyciąga i zatrzymuje wodę, co przyczynia się do nawilżenia skóry. Kwas hialuronowy, który jest składnikiem skóry, ma właściwości nawilżające, poprawia elastyczność skóry i zmniejsza widoczność zmarszczek.
• Witamina C: Witamina C jest niezbędna do produkcji kolagenu w organizmie. Dodanie jej do preparatu z kolagenem może wspomóc proces syntezy kolagenu, a także działać jako silny przeciwutleniacz, chroniąc skórę przed szkodliwymi działaniami wolnych rodników.
• Antyoksydanty: Preparat z kolagenem na skórę może zawierać różne antyoksydanty, takie jak witamina E, ekstrakt z nasion winogron, selen, niacyna, ryboflawina. Antyoksydanty pomagają zwalczać działanie wolnych rodników, które przyspieszają proces starzenia się skóry.

Podsumowując, kolagen jest kluczowym białkiem występującym w organizmie, które odgrywa istotną rolę w zdrowiu skóry, włosów, paznokci, stawów i tkanki łącznej. Z wiekiem produkcja kolagenu maleje, dlatego warto rozważyć suplementację. Istnieje wiele form preparatów z kolagenem, takich jak tabletki, płyny i proszki, z różnymi zaletami i wygodą stosowania. Wybór formy zależy od preferencji jednostki. Kolagen może pochodzić zarówno z ryb, jak i z wołowiny, a oba źródła mają swoje korzyści. Ważne jest również, aby wybierać produkty z kolagenem hydrolizowanym, aby zwiększyć ich biodostępność. Dodatkowe składniki aktywne, takie jak witamina C, kwas hialuronowy i antyoksydanty, mogą wspomagać efektywność kolagenu.

[1] Ricard-Blum, S. (2011). The collagen family. Cold Spring Harbor perspectives in biology, 3(1), a004978. doi:10.1101/cshperspect.a004978. - https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/21421911/ 

[2] Varani J, Dame MK, Rittie L, Fligiel SE, Kang S, Fisher GJ, Voorhees JJ. Decreased collagen production in chronologically aged skin: roles of age-dependent alteration in fibroblast function and defective mechanical stimulation. Am J Pathol. 2006 Jun;168(6):1861-8. doi: 10.2353/ajpath.2006.051302. PMID: 16723701; PMCID: PMC1606623. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/16723701/  

[3] Proksch E, Segger D, Degwert J, Schunck M, Zague V, Oesser S. "Oral supplementation of specific collagen peptides has beneficial effects on human skin physiology: a double-blind, placebo-controlled study". Skin Pharmacol Physiol. 2014;27(1):47-55. Dostępny online na: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23949208